سرخوشان مستِ دل از دست داده ای بودیم
وقتی در یکی از روزهای سرد زمستان سال ۱۳۷۶ محمدجواد فریدزاده خبر داد که فخرالدین انوار (مدیر وقت موسسه شهر کتاب) محل دفتر انتشارات هرمس را نزدیک میدان ونک تعیین کرده است، بلافاصله محمدجواد فریدزاده ، کیخسرو شاپوری، نرگس قنبری و من در آن مستقر شدیم. از مدتی قبل به توصیه و تصویب دکتر فریدزاده کتاب‌هایی برای انتشار در نظر گرفته بودیم که حالا باید منتشرشان می‌کردیم. ... در دفتر انتشارات که مستقر شدیم کارمان سرعت و بازدهی منظمی یافت. نمایشگاه کتاب تهران در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد ۱۳۷۷ برگزار می‌شد و ما باید کتاب‌هایی را منتشر می‌کردیم و به نمایشگاه می‌رساندیم. با تلاش شبانه‌روزی همکاران، کتاب‌ها به نمایشگاه رسید. اولین کتاب‌ها منتشر شد. در آغاز، بیشتر کتاب‌ها در حوزه‌های فلسفه، علوم اجتماعی، هنر و زبان و ادبیات بود. به مرور حوزهٔ فعالیت انتشارات بیشتر می‌شد و اگر در ابتدای امر کتاب‌ها به سفارش هرمس ترجمه یا تألیف می‌شدند، پس از مدتی خود مؤلفان و مترجمان کتاب‌هایی را به هرمس پیشنهاد می‌کردند که معمولاً با زمینه‌های کتاب‌های منتشرشده متناسب بودند. چندی بعد هم دکتر محمد شهبا ترجمۀ چند کتاب سینمایی را برای چاپ به هرمس سپرد. البته در مجموعه‌کتاب‌های سینمایی بیشتر به موضوعات نظری و تحلیلی مانند فیلمنامه‌نویسی و ساختار روایت می‌پرداختیم تا مباحث فنی. در این بین خانۀ سینما در پنجمین دورۀ انتخاب ناشر برگزیدۀ سینمایی، نشر هرمس را برنده اعلام کرد.
مجموعه دیگری که در هرمس به آن پرداختیم، کتاب‌های زبان‌شناسی بود. این مجموعه مدیون دو استاد گرامی است: زنده‌یاد دکتر هرمز میلانیان و دکتر کوروش صفوی. هنوز در آغاز راه بودیم که به فکرم رسید برای نوجوانان هم باید کتاب‌هایی متناسب با ذوق و نیازشان منتشر کنیم. در اوایل کار، خانم سودابه اکبریان طبری مدت محدودی با هرمس همکاری داشتند و به پیشنهاد ایشان نام «کیمیا» برای این مجموعه انتخاب شد. اساساً مجموعه‌سازی یکی از ویژگی‌های بارز هرمس، ازجمله در کتاب‌های کیمیا بود که با استقبال فراوان روبه‌رو شد.
کتاب‌های پلیسی در هرمس تحت عنوان «کتاب‌های کارآگاه» منتشر شد. . این مجموعه با آغاز همکاری خانم مژده دقیقی با ترجمهٔ داستان‌های شرلوک هولمز شروع شد و سپس حشمت‌الله صباغی کار ترجمۀ این کتاب‌ها را ادامه داد و درنهایت با بازنشر کتاب‌هایی که زنده‌یاد کریم امامی پیش‌تر ترجمه کرده بود، کل مجموعهٔ شرلوک هلمز در دسترس خوانندگان قرار گرفت.
یکی دیگر از مجموعه‌های مهم هرمس کتاب‌های متون کلاسیک فارسی است که با استقبال حیرت‌انگیزی روبه‌رو شد. پیش‌تر معمولاً دیوان‌های شعر در قطع وزیری و بسیار معمولی و گاه پرغلط به چاپ می‌رسیدند و فهرست‌های لازم را هم نداشتند. گاهی هم چندان کاربردی نبودند، چاپ بسیار نفیسی داشتند، روی کاغذ گلاسه و در قطع رحلی یا وزیری و معمولاً با تصاویر رنگی و وزن زیاد و قیمت گران ، به‌طوری‌که غالباً نه قابل مطالعه بودند، نه قابل خرید برای اهل مطالعه.
کتاب‌های داستان هرمس در مجموعۀ «ادب خیال» انتشار می‌یافتند، نام این مجموعه را هم دکتر فریدزاده گذاشت. در «ادب خیال» کتاب‌هایی از رمان‌های کلاسیک تا مدرن منتشر شد و ویژگی بارز آن در این بود که بیشتر بر ادبیات آلمانی و فرانسوی و ایتالیایی تمرکز داشت تا ادبیات انگلیسی‌زبان. به‌جز مجموعۀ ادبیات داستانی، از مجموعۀ نمایشنامه‌‌های هرمس هم باید نام برد که اگر نه یکسره، دست‌کم قسمت اعظم آن مدیون کار آبتین گلکار نجیب و بی‌ادعا و فاضل و خوش‌فکر است که نثر روان و ترجمه‌های دقیقش همواره مورد تحسین اهل فن بوده است.
مجموعۀ کتاب‌های جیبی در نشر هرمس به پیشنهاد و پیگیری مهدی فیروزان پدید آمد. مشاور آن، رضا سیدحسینی، فهرستی از کتاب‌هایی که چاپ آن‌ها در قطع جیبی مناسب بود فراهم آورد. البته آن فهرست کلی بود و حق انتشار بسیاری از آن کتاب‌ها در اختیار ناشران دیگر بود. به‌هرروی، عناوین گوناگونی برای کتاب‌های جیبی انتخاب شد.
هرمس در این سال‌ها در پیشگامی و الگوسازی موفق بوده است و خوشبختانه شاهد تأثیر آن در نشرهای دیگر هم بوده‌ایم. شاید مهم‌ترین علت موفقیت‌های هرمس هم این بود که همکاران آن هریک به وجهی سرآمد بودند.
نویسنده: لطف الله ساغروانی
1 2 3 4 5