ملت عشق اثر الیف شافاک از ترکیب چندین روایت ساخته شده است: دستیارِ ویراستار یک مؤسسه انتشاراتی در آمریکا، رمان ملت عشق را برای الا روبینشتاین می‌فرستد، زنی حدوداً چهل ساله، دارای سه فرزند، خانه‌دار و خانواده‌دوست، که در خانه‌ای بزرگ به سبک عمارت‌های دوره ویکتوریا در نورتمپتن آمریکا زندگی می‌کند و بعد از سال‌ها که بچه‌هایش از آب و گل درآمده‌اند، از فرط رفاه دلش می‌خواهد کار کند. همراه با الا روبینشتاین، که می‌خواهد گزارشی از این کتاب برای مؤسسه انتشاراتی‌اش تهیه کند، با رمان ملت عشق، یعنی داستان شمس و مولانا جلو می‌رویم و می‌فهمیم که نویسنده این رمان مردی است به نام عزیز. ز. زاهارا، یک مرد غربی که در پی سلسله ای از بحران های بیرونی و درونی مسلمان شده است.

بخشی از جذابیتِ عامه‌پسندانة ملت عشق را باید در کشش داستان اصلی مولانا و شمس جست‌وجو کرد. به بیان دیگر، کاری که الیف شافاک در این کتاب کرده این است که عنصر جذّابِ داستان اول را گرفته، و نه‌تنها آن را بنا بر فهم خود پرورده، بلکه مابه‌ازای عامه‌پسند و امروزی آن را هم در برابرش گذاشته است؛ آن عشقِ سخت‌فهم و دشواریابِ مولانا و شمس و آن عوالم و احوال را به حدِّ الا و عزیز تنزل داده و قابل فهم کرده است؛ و آن را در ترکیب با عقایدِ روز و سبکِ زندگیِ جالب و هیجان‌انگیز دانسته‌شدة امروزِ جهان در فرار از ملال و مادی‌گرایی، به شکل داستان‌هایی در درون هم قرار داده است

درک عوالم معنوی این دو شخصیت، بازشدن دریچه‌ای به درون و بیرون زندگی‌شان، و دانستن رازِ معنویتِ این عشق و رازِ آن «وجود متّحدی که از حقیرترین ذره‌هایش آفتاب به دنیا آمد» از قطب‌های جاذبة این داستان است که عده‌ای دیگر از خوانندگان را به‌مثابة هم فال و هم تماشا جلب این رمان کرده است. آن‌ها کنجکاوند که از عوالم روحانی میان شمس و مولانا سردربیاورند و می‌خواهند آن را به شکلی عینی و ملموس، چنانکه در رمان می‌تواند تحقق یابد، درک کنند.

علت اصلی این حد از توجه به زندگی مولانا و شمس و همین‌طور اثری همچون مثنوی و کلیات شمس تبریزی، همان چیزی است که کتاب‌های خودسازی و روان‌شناسی عامه‌پسند را پرخواننده می‌کند. همان رنج و اضطراب درونی یا عارض¬شده از مد روز یا شرایط انسانی در جامعة مدرن که برای رهایی از آن دنیای مثنوی پیشنهاد شده و می‌شود. برای داشتن زندگی‌ معنوی و رَسته از عالم مادی نیست که بسیاری از افراد به مولانا روی‌ آورده‌اند، بلکه یا راه دیگری باز نمانده یا اگر باز مانده باشد، شناخته‌شده و محل پسند و توصیه و مُد روزِ برخی گروه‌های اجتماعی نبوده است.

سرخوشان مستِ دل از دست داده ای بودیم

بیشتر

رودارود روایت ناشر است اندر فراز و فرود نشر کتاب در ایران و خاطرات دیروز و امروزِ کسانی که نه تنها پدیدآورندۀ مادی کتاب بوده اند، که سلایق و علایق، گرایش و نگرشِ آن ها در پیدایشِ وجه معنوی کتاب تأثیری بی چون و چرا داشته است. از لطف‌الله ساغروانی که بیش از دو دهه مدیریت نشر هرمس را عهده‌دار بود، خواستیم از هرمس بنویسد، از اینکه چطور پا گرفت و بالید.

با استقرار در محل دائمی، کار آقای شاپوری هم آغاز شده بود: بررسی کتاب‌ها، طراحی آن‌ها و توصیه‌های لازم به بخش‌ تولید برای بالا‌بردن کیفیت کتاب‌ها. تنوع عنوان‌های هرمس تنوع در طراحی آن‌ها را ایجاب می‌کرد و قطع‌های مختلف کتاب‌ها، گوناگونی قلم‌های متن و سنجیدگی و توازن اثر نهایی همه متکی بود به تجربه‌های بیست‌وچندسالۀ شاپوری، تجربه‌هایی که در همه‌حال با تأمل و وسواس و کمال‌گرایی او همراه بود.

به مرور حوزهٔ فعالیت انتشارات بیشتر می‌شد و اگر در ابتدای امر کتاب‌ها به سفارش هرمس ترجمه یا تألیف می‌شدند، پس از مدتی خود مؤلفان و مترجمان کتاب‌هایی را به هرمس پیشنهاد می‌کردند که معمولاً با زمینه‌های کتاب‌های منتشرشده متناسب بودند. ازجمله کتاب‌های بسیار موفقی که در حوزۀ فعالیت ما قرار گرفت کتاب‌های سینمایی بود. . دکتر علاءالدین طباطبایی ترجمۀ کتاب ساخت‌گرایی، نشانه‌شناسی و سینما را، که بخشی از یک کتاب مفصل بود، به هرمس داد.